VONDST IKOON VAN DE MOEDER GODS OP HET FEEST VAN HET ONTSLAPEN VAN DE GEBOORTEGEEFSTER GODS IN DE KERK CHRISTUS-GEBOORTE TE ANTWERPEN

Vondst ikoon van de Moeder Gods, 2005.

Op 28 augustus 2005, op het feest van het Ontslapen van de Zeerheilige Geboortegeefster Gods, werd in onze kerk de Goddelijke liturgie gediend. Bijzonder feestelijk werd deze dag door de aanwezigheid in het midden van de kerk van een prachtig van handwerk gemaakte en rijk versierde lijkwade-ikoon van het Ontslapen. De middelen voor deze ikoon werden gedurende een aantal maanden bijeengebracht uit de offers van parochianen en de ikoon werd gemaakt in het naaiatelier van de Sint-Petersburgse dependance van het Optina Pustyn-klooster, ter ere van het Ontslapen. Na de Liturgie werd voor alle schoolgaanden het moleben ter aanvang van het nieuwe studiejaar gebeden en ontving ieder van hen ter herinnering een ikoontje van de Zeerreine Maagd.

Terwijl voor de lijkwade-ikoon een moleben voor de levenden werd gebeden, werden elders voorbereidingen getroffen voor de feestelijke gezamenlijke maaltijd. De kinderen speelden op dat moment zoals gewoonlijk op de binnenplaats van de kerk, het was een geluk dat deze dag uitzonderlijk warm, windstil en zonnig bleek voor deze zomer. De aandacht van twee jonge parochianen – de altaardienaar Volodja en Sasja werd gegrepen door een oude omgevallen postbus op één poot, die tenminste sinds het jaar 2000 door niemand meer gebruikt was en waarvan geen sleutels waren. De jongens gluurden door de smalle brievenbusopening naar binnen en ontdekten een binnenin liggend klein ikoontje, een verroest doosje en een coupure. Ze renden de kerk in en vertelden het, waarop de echtgenoot van een onzer parochianen Ricardo (die trouwens ook de lijkwade-ikoon uit Sint-Petersburg had opgehaald) wist de inhoud uit de brievenbus te krijgen, waaronder ook een ovale zilveren plaquette met de afbeelding van een kerk in Russische stijl. De roestlaag en het stof op de voorwerpen bewezen dat ze al een behoorlijke tijd in de bus hadden moeten liggen en dat is wel vreemd als je bedenkt dat ikzelf, maar ook andere kinderen een aantal maanden geleden nog gekeken en niets ontdekt had: de lichtopening was ook wel heel smal.

Omdat dit alles plaatsvond op een grote feestdag (het feest van Ontslapen heeft immers zelfs een voorafgaande vastenperiode van twee weken), kreeg de ontdekking extra aandacht. De dag was gewijd aan het Ontslapen van de Geboortegeefster Gods en de ikoon was ook van de Moeder Gods. Het Evangelie verhaald ons dat kinderen het dichtst van allen bij het Koninkrijk der Hemelen staan en wellicht stond God hun toe om dat te zien, wat anderen niet zagen, en juist op dat moment dat het nodig was (iets degelijks is in onze parochie nooit eerder gebeurd). Toen we het medaillon, de plaquette, bekeken ontstond het besef dat dit een zegen van de Zeerreine was: er stond immers een Russische Orthodoxe kerk op! Misschien wilde de Heer juist op deze manier onze geloofsgemeenschap sterken en laten zien dat er hoop is dat zij ooit haar eigen kerkgebouw zal hebben ! Het voelde bijzonder warm en vreugdevol van binnen dat ook hier, op vreemde grond, de Heer en Zijn Zeerreine Moeder ons zondaars niet alleen laten.

Na een aantal maanden bleek dat dit ikoontje ooit cadeau gedaan was aan onze vladyka Simon door een kunstenares-restaurateur uit Sint-Petersburg. De aartsbisschop gaf het aan een hem bekende juwelier hier om het te verfraaien en toen is het gestolen uit diens werkplaats. Nu is het teruggegeven, maar dan aan onze kerk, waar het ook gevonden werd op het feest van het Ontslapen. De kunstenares, die «met een bijzondere bezieling» aan het ikoontje werkte, heeft op emaille een kopie van de beroemde afbeelding van V.Vasnetsov «De Moeder Gods met Kind» (1901) uit de kerk van de Verlosser-op-het-bloed in Sint-Petersburg gemaakt, waarbij ze weliswaar de kleur van de omslagdoek van de Moeder Gods veranderd heeft van bruin naar purper. Diezelfde kleur purper bleek gebruikt te zijn voor de omslagdoek van de Moeder Gods op onze nieuwe lijkwade-ikoon voor het feest van het Ontslapen. Opmerkelijk is ook dat het dezelfde persoon was die de lijkwade opgehaald had, die nu ook een actieve rol speelde in de vondst van de ikoon op de binnenplaats van onze kerk ! En het wekt ook verbazing hoe de kerk van de Opstanding in Sint-Petersburg en onze Christusgeboorte-kerk in Antwerpen met elkaar verbonden bleken, zeker als men zich bedenkt dat de provincies Leningrad (Sint-Petersburg) en Antwerpen een vriendschapsband met elkaar hebben.

De gevonden heilige afbeeldingen bevinden zich nu in onze kerk en het ikoontje is verfraaid met een raamwerkje van hoge artistieke kwaliteit, vervaardig door een van onze Antwerpense parochianen.

Achtergrondinformatie. In de grote havenstad Antwerpen heeft de Russisch-Orthodoxe Kerk nooit een echt eigen kerkgebouw gehad. Desalniettemin bestond er gedurende ongeveer veertig jaar een parochie, beginnend vanaf de jaren twintig van de vorige eeuw. Na deportatie van de priester door de Duitsers in 1942 kwamen de parochianen nog bijeen in een Griekse huiskerk, maar hun aantal nam steeds verder af. Een volwaardige pastorale bediening van de Russischtalige diaspora, die de laatste jaren erg was toegenomen, werd pas hersteld op 31 oktober 1999, toen aartsbisschop Simon van Brussel en België de stichting van de parochie ter ere van de Geboorte van Christus zegende, de eerste Goddelijke Liturgie diende en vervolgens zonder te verzaken gedurende een periode van bijna vier jaar zelf de diensten deed. Als ruimte voor de kerkdiensten maakt de parochie tot op heden gebruik van een gehuurde katholieke kerk ter ere van de H. Jozef, bij het stadspark, die echter in erbarmelijke toestand verkeert.